Partycypacyjne – Działanie – Badanie (PAR) jest narzędziem, którego cel polega na wzmocnieniu partycypacji i współpracy członków społeczności w działaniu ukierunkowanym na transformację społeczną. To powoduje, że ludzie muszą być aktywną częścią zarówno wszystkich procesów interwencyjnych jak i podejmowania decyzji (Montenegro, 2004: 20).
PAR pojawił się w latach 80-tych jako krytyka ograniczonych kanałów partycypacji społecznej i podejmowania decyzji na temat kwestii i potrzeb, które dotyczyły ludzi bezpośrednio (prawa obywatelskie, sprawiedliwość społeczna nierówności itp.). Krytyka ta została rozszerzona na środowiska akademickie i instytucjonalne, gdzie zjawiska społeczne i społeczności były traktowane jako przedmiot badań, a nie jako podmioty partycypacji, kiedy podejmowano badania nad nimi i szukano rozwiązań.
Ten typ badań ma na celu uwzględnienie potrzeb i problemów społecznych, ale których działania podejmowane są w ramach inicjatywy obywatelskiej. Korzeni metodycznych i teoretycznych można szukać w procesach pedagogicznych Paulo Freire, w socjologii walczącej Orlando FalsBorda, w rozwoju społeczności i w założeniach Kultury Krytycznej Nowej Muzeologii i Socjomuzeologii.
Głównymi cechami tej metodyki są:
Biorąc pod uwagę cel PAR i jego cechy, realizuje on następujące cele:
Proces PAR:
Krok pierwszy. Diagnoza.
Wiedza o terytorium, jego problemach i potrzebach, oparta na istniejących dokumentach i wywiadach z przedstawicielami instytucji i organizacji. Ta wstępna faza obejmuje
Krok drugi:
Krok trzeci:
Krok czwarty:
Wdrożenie programów i planowanych działań. Cały program PAR musi prowadzić do autonomii społeczności w podejmowaniu decyzji i samorządności, lub, przynajmniej w tworzeniu kultury krytycznej, która pozwala im być świadomymi swojej społecznej, terytorialnej i odziedziczonej rzeczywistości.
W celu umożliwienia rozwijania różnych faz PAR można wykorzystać różne techniki PAR:
Diagnoza sytuacyjna. Prowadzona jest metodami analizy PEST i SWOT.
Mapowanie partycypacyjne. Są to narzędzia do lokalizowania, poprzez udostępnienie lub współpracę, przestrzeni i dziedzictwa, które jest związane z lokalną tożsamością i które będzie podstawą pracy nad przyszłością terytorium i społeczności.
Mapy społeczne i socjogramy. Są to mapy, które wizualizują zespoły i stowarzyszenia z okolicy, ich interakcje i sieci oparte na wiedzy i pracy. Socjogramy mają na celu przedstawienie graficzne stopnia relacji pomiędzy różnymi podmiotami (instytucjonalnym, obywatelskim itp.) i kierunku tych relacji, tj. jednokierunkowy, dwukierunkowy.
Liczba uczestników:narzędzie to jest nastawione na pracę ze społecznością, więc jego powodzenie będzie zależało od uczestnictwa reprezentacji części populacji społeczności.
Materiały:narzędzie to może być rozwijane zarówno w przestrzeniach otwartych na wolnym powietrzu (place, parki, etc.) jak i w przestrzeniach zamkniętych (szkoły, ośrodki kultury, etc.). Konieczne materiały będą zależeć od zastosowanej metodyki i dostępnych zasobów materialnych.
Zespół techniczny:dobrze jest, jeśli w zespole jest co najmniej jedna osoba specjalizująca się w PAR lub w pracy ze społecznością.
Definicja i proces PAR:
Metodyka PAR:
Narzędzie do tworzenia socjogramów:
Alberich Mistar, T. (2008). IAP, mapas y redes sociales: desde la investigación a la intervención social. Postularía, 8 (1), 131-151.
Benito, Patricia Mata, et al. (ed.) (2014). Propuestas de Investigación e Intervención desde un Enfoque Participativo. Madrid: Universidad Nacional de Educación a Distancia.
Chevalier, J. M., y Buckles, D. J. (2013). Participatory action research. Londres: Routledge.
De Miguel, M (1993). La IAP un paradigma para el cambio social. Documentación Social: Investigación acción participativa, 92,julio–septiembre, pp. 91-108.
Fals Borda, O (1993). La investigación participativa y la intervención social. Documentación Social: Investigación acción participativa, 92, julio–septiembre, pp. 9-21. Madrid.
Nunzia Borrelli, Barbara Kazior, Marcelo Murta, Óscar Navajas, Nathalia Pamio, Manuel Parodi-Álvarez, Raul dal Santo, Julio Seoane
This project has been funded with support from the European Commission. The content of this website reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
O ile nie zaznaczono inaczej, zawartość tej witryny jest objęta licencją Creative Commons Attribution 4.0 International license.