Moduł skupia się na praktycznym podejściu i narzędziach, które mogą być przydatne w procesie projektowania i rozwijania ekomuzeum. Odnosi się do sekwencji etapów i kroków, które trzeba podjąć w procesie partycypacyjnego planowania, od stworzenia wizji, przeprowadzenia diagnozy sytuacji, zdefiniowania misji i celów, znalezienia rozwiązań i określenia niezbędnych działań i zadań, po rozwinięcie planu działania. Szczególną uwagę poświęcono metodyce diagnozy i jej narzędziom. W procesie planowania w ekomuzeum warto wykorzystać zasady i narzędzia interpretacji dziedzictwa. Ostatnia część modułu pozwala na przeanalizowanie różnych aspektów działania ekomuzeum, które warto wziąć pod uwagę w procesie planowania, aby zapewnić trwałość ekomuzeum.
Głównym celem modułu jest dostarczenie niezbędnej wiedzy na temat rozwoju i trwałości ekomuzeum, w tym:
Głównym efektem będzie zrozumienie kompleksowego rozwoju ekomuzeum krok po kroku. Dostarczy modele i przykłady na podstawie Dobrych Praktyk. Przyniesie praktyczną wiedzę do wykorzystania na każdym etapie rozwoju ekomuzeum.
Celem jest zrozumienie;
Planowanie jest sekwencją kroków, metod osiągania celów, receptą na pracę zespołową, wizją przyszłości, która ma zostać zrealizowana. Dzięki planowaniu można przewidzieć i uniknąć trudności, wykorzystać okazje, zrealizować cele działań, zmobilizować się do wspólnych przedsięwzięć,
One of important planning effect is making sure if there exists process possible to implement that will serve achieving goals. Proces planowania ekomuzeum odbywa się zawsze w konkretnym środowisku, więc poznanie i zrozumi3enie go będzie zawsze pierwszym krokiem.
Proces planowania bywa określany różnie przez różnych specjalistów i składa się z kilku kroków. W przypadku ekomuzeum ważne jest, aby zacząć mając ogólną wizję przed rozpoczęciem planowania. Istotne jest, żeby miał charakter partycypacyjny (uwzględniał zaangażowanie różnych interesariuszy (środowisk, grup społecznych i wiekowych, podmiotów) i powinien się składać czterech poniższych głównych etapów.
Misja ekomuzeum odnosi się do zmiany, jaką przedsięwzięcie chce wprowadzić na świecie i jego wartości. Formułowanie misji ekomuzeum jest głównym krokiem do rozpoczęcia określania konkretnych celów, które staną się podstawą do przedsięwzięcia działań.
Właściwe określenie celów jest kluczowe do ich późniejszego wdrożenia. Koncepcja SMART może być pomocna w definiowaniu celów ekomuzeum. Pierwsze litery SMART określają (w języku angielskim) pierwsze litery pięciu cech dobrze sformułowanego celu.
Wszystkie cele powinny służyć osiągnięciu wizji ekomuzeum. To jest też dobry moment, żeby opisać ogólną koncepcję ekomuzeum.
Dobrze określone cele powinny stanowić dobrą podstawę do opracowania planu działania.
Im konkretniejszy jest plan działania, tym lepszych dostarczy wskazówek do jego wdrożenia. Powinien być ustrukturyzowany w oparciu o, i zgodnie z celami. Każdy cel będzie zawierał listę zadań, niezbędnych do jego realizacji. Kryteria mierzenia sukcesu powinny wynikać z dobrze zdefiniowanych celów i powinny umożliwiać ocenę ich osiągnięcia. Ważne jest wskazanie terminu końcowego wykonania każdego zadania i ustalenie momentu jego rozpoczęcia w celu opracowania harmonogramu realizacji. Realizacja każdego zadania będzie wymagała zagwarantowania odpowiednich zasobów, np. fizycznych, ludzkich, finansowych. W przypadku zaangażowania większej liczby partnerów, dobrze jest przypisać lidera do każdego zadania, osoby, która będzie odpowiedzialna za jego realizację.
Wypracowanie planu działania powinno być powiązane z określeniem priorytetów i wszystkie zadania powinny być przeanalizowane pod kątem ich znaczenia i pilności. Ważne, żeby zdecydować, które zadania są najistotniejsze z punktu widzenia realizacji całej koncepcji lub wykonania innych zadań. Niektóre zadania mogą wymagać znacznych nakładów finansowych, i z tego powodu będą musiały być odłożone do momentu pozyskania środków (samo pozyskiwanie środków może też stanowić, w tym przypadku, zadanie).
W celu zaangażowania lokalnych instytucji, organizacji, przedsiębiorstw i ludzi z lokalnej społeczności, proces planowania ekomuzeum powinien być prowadzony w oparciu o podejście partycypacyjne. Planowanie powinno się opierać na serii spotkań, warsztatów, prac terenowych – pozwalających na wymianę informacji, myśli, pomysłów i generowanie nowych, często innowacyjnych podejść i sposobów działania. Wnioski i rekomendacje z diagnozy powinny być punktem wyjścia do planowania.
Planowanie nie powinno być ograniczone do wstępnej fazy rozwoju ekomuzeum, jako że ekomuzeum jest przedsięwzięciem dynamicznym. Powinno się regularnie monitorować i ewaluować działanie, zarządzanie i efektywność ekomuzeum. Wnioski i rekomendacje z ewaluacji powinny stanowić podstawę dalszego procesu planowania i powinny się odnosić do całego ekomuzeum (zmiany systemowe) lub wybranych aspektów działania ekomuzeum i jego zarządzania.
Celem jest zrozumienie:
Diagnoza służy poznaniu sytuacji i ocenie możliwości rozwoju społeczności i aspekty obszaru, i rozwiązaniu problemów, w tym lepszemu zrozumieniu ich istoty i przyczyn. Pozwala na poznanie różnorodnych poglądów i opinii mieszkańców oraz zebraniu pomysłów i propozycji, prezentowanych przez różne osoby i instytucje. Jest sposobem na gromadzenie, analizowanie i interpretację danych. Jest też znakomitą okazją do rozpowszechnienia informacji na temat pomysłu utworzenia i rozwoju ekomuzeum.
Diagnoza ekomuzeum powinna obejmować kompleksową analizę potencjału dziedzictwa, jego specyficznych cech, stanu zachowania, elementów zagrożonych i zasobów, które warto uwzględnić (np. infrastruktura, stan własnościowy). Bardzo ważne jest szerokie spojrzenie na dziedzictwo i zbadanie jego aspektów przyrodniczych i kulturowych, materialnych i niematerialnych. Trzeba zaprojektować zakres i przebieg diagnozy tak, aby uzyskać kluczowe informacje i dane, które mogą być przydatne w tworzeniu projektu i rozwijaniu ekomuzeum.
Diagnoza pozwala na:
Diagnoza składa się z kilku kroków:
Do głównych narzędzi diagnozy należą:
Analiza dokumentów jest pierwszym krokiem do zrozumienia sytuacji I przygotowania dalszych kroków badawczych. Wszystkie dokumenty, które można wykorzystać do zdobycia informacji są istotne w procesie planowania ekomuzeum (raporty, opracowania dane statystyczne, artykuły, strategie, mapy itd.) i powinny zostać uwzględnione w analizie.
Badanie ankietowe pozwala na zgromadzenie danych ilościowych, poznanie opinii, tendencji i nastawienie do zasobów dziedzictwa, ich wartości, pomysłów na ich ochronę i zachowanie, potencjału. Jest to dobra metoda dotarcia do większej grupy odbiorców. Jest kilka technik prowadzenia badań ankietowych:
Jedną z najtrudniejszych części badanie jest zaprojektowanie ankiety w taki sposób, żeby pytania były jasne, zrozumiałe i przydatne to zebrania niezbędnych, interpretowalnych danych. Zebrane informacje mają tendencje do schematyzmu i nie dostarczają pełnego, spójnego obrazu sytuacji, ale pokazują poglądy wspólne dla szerokiej grupy interesariuszy.
Aby pogłębić wiedzę I lepsze zrozumienie procesów rekomenduje się zaplanowanie serii wywiadów z grupą osób, które dostarczą interesujących punktów widzenia, nowych perspektyw i rzucą może nowe światło na sytuację i możliwe kierunki rozwoju ekomuzeum. Wywiady powinny być prowadzone w oparciu o wcześniej przygotowany scenariusz, ale technika ta pozwala na wprowadzenie dodatkowych pytań i podążanie za nowymi pomysłami, zaproponowanymi przez interlokutora.
Wywiady są źródłem danych jakościowych. Mogą być prowadzone na dwa sposoby:
Obserwacja jest metodą zaplanowanego, regularnego przyglądania się zjawiskom i kwestiom, bezpośrednio lub pośrednio odnoszących się do przedmiotu badań lub mających na nie wpływ. Często jest niedocenianą i pomijaną metodą zdobywania wiedzy. Niemniej jednak, pozwala ona obiektywne spojrzenie na sytuację, nieobciążone żadną formą oceny czy subiektywnego odczucia. Ważne jest prowadzenie obserwacji w sposób systematyczny, bo tylko tak można odróżnić tendencje od jednorazowych wydarzeń. Zebrana informacja jest rzetelna i ma wartość badawczą.
Podczas prowadzenia diagnozy warto:
Zebrane dane muszą zostać przeanalizowane i zinterpretowane pod kątem planowania rozwoju ekomuzeum i potencjalnych pomysłów i rozwiązań, służących osiągnięciu tego celu. Efekty diagnozy stanowią uporządkowane wnioski i rekomendacje. Wszystkie dane liczbowe i zebrane opinie, stanowiące podstawę wniosków i rekomendacji powinny zostać zawarte w raporcie z diagnozy. Diagnoza powinna pozwolić m.in. na:
Celem jest zrozumienie:
Interpretacja dziedzictwa jest działaniem edukacyjnym, które ma na celu ukazanie znaczenia i relacji poprzez używanie oryginalnych przedmiotów, bezpośrednie doświadczenie , i za pośrednictwem mediów ilustrujących, w większym stopniu niż poprzez proste przekazywania rzeczowej informacji – zgodnie z definicją Freemana Tildena, który ustanowił zasady i teorie interpretacji dziedzictwa w swojej książce z roku 1957 „Interpretacja Dziedzictwa”. Praca Tildena w Służbie Parków Narodowych Stanów Zjednoczonych (United States National Park Service – NPS) zainspirowana przez pokolenia interpretatorów na całym świecie i wciąż jest obowiązującym tekstem w tej dziedzinie.
Różnice pomiędzy informacją a interpretacją dziedzictwa:
Według Freemana Tildena „informacja niekoniecznie jest interpretacją, jednak cała interpretacja dziedzictwa zawiera informację”. Skuteczna interpretacja dziedzictwa nie dotyczy tego, co się przekazuje odbiorcom, ale raczej sposobem w jaki się to przekazuje i prezentuje. Informacja zaprezentowana odwiedzającym jest właśnie tym, nagimi faktami: dane, opisy, kategorie, liczby i daty. Interpretacja dziedzictwa jest nastawiona na cel, procesem skupionym na odbiorcy, który osiąga efekty, interpretacja wykorzystuje techniki marketingowe i reklamowe, strategie dziennikarskie, i używa innych narzędzi, żeby osiągnąć efekty interpretacyjne. Dobrze przeprowadzona interpretacja jest przyjemnością, inspirującym, i motywującym, rekreacyjnym doświadczeniem edukacyjnym.
Celem interpretacji jest poprawa I wzbogacenie doświadczenia odwiedzających poprzez pomoc gościom odwiedzającym obiekty zrozumienie znaczenie miejsca, które odwiedzają i powiązanie tych znaczeń do ich własnego, osobistego życia. Poprzez tkanie fascynującej, tematycznej opowieści o zjawiskach środowiska i wydarzeniach historycznych, interpretatorzy mają za zadanie umożliwić odwiedzającym poznanie i odwoływanie się do ich własnych doświadczeń. Efektywna interpretacja umożliwia odwiedzającym tworzenie skojarzeń pomiędzy uzyskaną informacją i ich wcześniejszym postrzeganiu. Interpretacja jest często wykorzystywana przez agencje samorządowe i organizacjami pozarządowymi w promocji społecznego zarządzania gruntami i krajobrazem.
W książce z roku 1957 “Interpretacja Dziedzictwa” („Interpreting Our Heritage”) Friman Tilden określa sześć zasad interpretacji:
Interpretacyjny przekaz czy przekaz oparty na interpretacji dziedzictwa nie jest łatwym sposobem na prezentowanie informacji. Interpretacja dziedzictwa jest specyficznym procesem komunikacji, którego używa się do wyjaśnienia surowej informacji, z języka specjalistycznego stosowanego przez ekspertów na język przystępny dla odbiorców, w sposób inspirujący i angażujący, który pozostawia trwałą i głęboką zmianę na odbiorcach.
Proces przekazu interpretacyjnego jest czymś więcej niż rozmieszczenie kilku tablic w obiekcie dziedzictwa. Komunikacja oparta na interpretacji dziedzictwa jest procesem obejmującym wszystko i wszystko ogarniającym, który dociera głęboko do ludzkich wnętrz na bardzo osobistym i znaczącym poziomie i pozostawia pozytywne i długotrwałe wrażenie, które zmienia sposób, w jaki ludzie rozumieją i myślą o rzeczach. Interpretacja dziedzictwa jest filozofią, techniką edukacyjną, strategią angażowania i narzędziem zarządzania.
Przy próbie zrozumienia, czym jest interpretacja, pomocne może być przyjrzenie się modelowi projektu interpretacji. Proces ten został opracowany przez HDC International i jest znany jako Model Interpretacyjny Veverki lub Proces Interpretacyjny Veverki.
Misja i Cele | Pytanie “dlaczego?” Co chcesz osiągnąć poprzez swoje program czy usługi interpretacyjne? |
Temat, Wiadomość i Historie | Pytanie “co?” Co jest główną wiadomością interpretacyjną, z którą odwiedzający będą opuszczać Twój program lub działanie i PAMIĘTAĆ? |
Odwiedzający | Pytanie “kto?” Kto jest grupą docelową – wędkarze, Żeglarze, grupy szkolne, mieszkańcy, turyści dziedzictwa itd. |
Media i Usługi | Po podjęciu decyzji o swoich celach, temacie I jak już znasz swoją grupę docelową, będziesz musiał odnieść się do następnej części procesu planowania. Musisz teraz określić metodę prezentacji program I osiągnięcia swoich celów. Może to obejmować: program na żywo, wystawa w centrum dla odwiedzających, tablice interpretacyjne, szlaki do szmodzielnego zwiedzania czy inne media/usługi. |
Wdrożenie i Działanie | W tej części procesu planowania musisz określić, co trzeba zrobić, żeby program czy usługa działała. Jakich pomocy naukowych będziesz potrzebował do prezentacji programu? Wszelkie materiały informacyjne lub rekwizyty? |
Ewaluacja i Informacja Zwrotna | Częścią procesu interpretacyjnego jest ewaluacja, która służy sprawdzeniu, czy Twoje cele lub program zostały osiągnięte. Jest kilka sposobów, w jaki można uzyskać informację zwrotną. |
Poniżej znajduje się lista 12 dobrych powodów, dla których interpretacja dziedzictwa jest elementem krytycznym dla sukcesu lub porażki obiektu dziedzictwa.
Modele zarządzania ekomuzeum (system zarzadzania, zespół, finansowanie, komunikacja)
Modele działania ekomuzeum. Jakie są efekty działania ekomuzeum w zakresie edukacji, turystyki I rozwoju lokalnego?
Proces planowania powinien zawierać różne aspekty działania i zarządzania ekomuzeum i powinien pasować do lokalnych okoliczności (np. zasobów dziedzictwa, ludzkich i instytucjonalnych).
Treść merytoryczna zależy od celów ekomuzeum, zasobów dziedzictwa, dostępnej infrastruktury, odbiorców, programu edukacyjnego, oferty turystycznej.
Jedną z najważniejszych kwestii jest określenie celów ekomuzeum. Będą one determinować profil ekomuzeum, kierunki rozwoju, działania, strukturę i sposób zarządzania. Cele zależą od lokalnej sytuacji i okoliczności, zasobów dziedzictwa i ich stanu, lidera i partnerów ekomuzeum. Poniżej znajduje wybór celów deklarowanych przez ekomuzea:
PRZYKŁADY CELÓW EKOMUZEUM |
|
Każde ekomuzeum powinno określić swoje indywidualne cele I misję. Nawet jeśli wydają się one oczywiste dla liderów, cele i misja powinny zostać wspólnie określone i spisane.
Na etapie diagnozy lokalnego dziedzictwa, zasoby są identyfikowane i analizowane. Stanowi to punkt wyjścia do projektowania, które zasoby będą podstawą ekomuzeum i w jaki sposób zostaną zinterpretowane i udostępnione. Istnieje szeroki zakres narzędzi i technologii, które można wykorzystać do interpretacji przedzictwa.
Wybór Narzędzi Intepretacyjnych |
|
MOŻLIWE ZASOBY TECHNOLOGICZNEURCES |
|
Wybór narzędzi i technologii będzie zależał od charakteru dziedzictwa, zasobów ludzkich, funduszy, dostępnej infrastruktury, grup odbiorców…
Przy projektowaniu ekomuzeum ważne jest określenie potencjalnych odbiorców. Według interpretacji dziedzictwa, przekaz powinien być sformułowany i dostarczany w sposób odpowiedni do konkretnego segmenty odbiorców.
Grupa odbiorców | Szczególne potrzeby |
Dzieci | Program powinien być dostosowany do różnych grup wiekowych, uwzględniając ich wiedzę i umiejętności |
Młodzież | Program powinien byś sprofilowany w sposób atrakcyjny do tej grupy (np. zawierający wyzwania, rywalizację) |
Seniorzy | Program powinien brać pod uwagę potencjalne ograniczenia. |
Rodziny | Program powinien zachęcać do wspólnych aktywności, angażując wszystkich członków rodziny. |
Lokalna społeczność | Program powinien zawierać potencjalną wymianę i wkład. |
Obcokrajowcy | Program wymaga komunikacji w języku obcym (w zależności od potencjalnych odbiorców zagranicznych) iI dodatkowych informacji (np. tła historycznego i kulturowego) |
Infrastruktura obejmuje wszelkiego rodzaju przestrzenie wewnątrz 9i na zewnątrz, które mogą być wykorzystane do celów ekomuzeum. Jego diagnoza powinna wskazać potencjał i potrzeby. Następnym krokiem jest ocena, które zasoby są gotowe do wykorzystania, a które wymagają adaptacji lub stworzenia. Potrzeby zależą od planowanych działań i charakteru zasobów dziedzictwa, które mają być zinterpretowane i udostępnione.
Infrastruktura we wnętrzach | Infrastruktura we wnętrzach może być wykorzystana na wystawy, zbiory, bibliotekę, miejsca na warsztaty, seminaria/szkolenia, spotkania, administrację, projekcję filmów, prezentacji, przedstawienia teatralne, archiwa, sklepy itd. Dotyczy ona także pomieszczeń w budynkach o szczególnym przeznaczeniu (np. młyny, kuźnie, zamki, piekarnie, fabryki, kopalnie itd.), które mogą zaprezentować zachowane, autentyczne, wyposażone przestrzenie. |
Infrastruktura na zewnątrz | Przestrzenie na zewnątrz mogą obejmować: ogrody, parki, szlaki, ścieżki edukacyjne, szczególny krajobraz, układy urbanistyczne i ruralistyczne, zabytki, cmentarze, stanowiska archeologiczne, pasieki itd. |
Interpretacja I użytkowanie istniejącej infrastruktury powinny być powiązane z całościową koncepcją ekomuzeum.
Do rozwoju ekomuzeum i jego programu edukacyjnego potrzebne są specyficzne zasoby ludzkie. Obejmują one nie tylko specjalistów w określonych dziedzinach i polach, ale także ludzi o szczególnych umiejętnościach, praktyce, doświadczeniu i talencie. Program ekomuzeum można skonsultować ze specjalistami wewnętrznymi i zewnętrznymi, ale wymaga ono także zaangażowania lokalnej społeczności do rozwijania specyficznej wiedzy, umiejętności i doświadczeń.
Specjaliści i naukowcy | Grupa ta może obejmować szeroki zakres specjalistów, np. Muzeologów, archeologów, etnografów, historyków, regionalistów, specjalistów od turystyki i edukacji (pedagogów), ale także specjalistów w zakresie zarządzania i marketingu. Można też współpracować z profesjonalnymi specjalistami w zakresie interpretacji dziedzictwa. Dobrze też jest mieć specjalny program poświęcony współpracy z seniorami, jako że są oni depozytariuszami zanikającej wiedzy, umiejętności i doświadczeń. |
Lokalna społeczność | Należy poszukiwać lokalnych artystów, rzemieślników, rolników, wytwórców a także osób, którzy kultywują lokalne tradycje, zwyczaje, muzykę, pieśni, tańce, zabawy. Ważne, żeby współpracować z ludźmi, którzy zbierają lokalne historie, legendy, baśnie – może są r]też utalentowani gawędziarze. Warto uwzględnić lokalne wydarzenia, festiwale, jarmarki i przedstawienia, a także współpracować z grupami rekonstrukcyjnymi. |
Współpraca różnych specjalistów, praktyków i wolontariuszy jest niezbędna do osiągnięcia wysokich wartości edukacyjnych, wiedzy i umiejętności w atrakcyjny i angażujący sposób.
Ewaluacja ekomuzeum powinna skupiać się na rozwijaniu zasobów ludzkich. Wsparcie powinno wynikać z systematycznego monitorowania potrzeb i dostosowane do nich. Można wykorzystać różne metody i narzędzia edukacyjne:
Regularne szkolenia – organizowane dla zespołu i wolontariuszy ekomuzeum a także uczestniczenie w szkoleniach dostępnych na rynku (płatnych i bezpłatnych |
Kursy online – jest wiele możliwości udziału w kursach I seminariach online organizowanych przez szeroki zakres specjalistów (np. e-learning) |
Publikacje tematyczne – dostęp do różnego rodzaju literatury fachowej i poradników |
Szkolenia online (np. webinary, tutoriale, wideo) – promowanie I zachęcanie do udziału w różnych szkoleniach online |
Wsparcie eksperckie w rozwijaniu nowych projektów – znalezienie ekspertów, którzy mogą pomagać w nowych przedsięwzięciach, szczególnie wprowadzanie innowacyjnych metod i podejść. |
Wymiana wiedzy i doświadczeń – organizacja wizyt studyjnych do muzeów i ekomuzeów, organizacja/uczestnictwo w konferencjach i seminariach. |
Dodatkowo, ekomuzea mogą współpracować z typowymi obiektami I usługami turystycznymi, takimi jak noclegi, restauracje i catering, a także innymi funkcjonującymi na terenie ekomuzeum, np. wypożyczalniami rowerów. Jednak, ważne jest, żeby te miejsca szanowały i promowały lokalną kulturę i tradycje (np. wykorzystywały lokalne zasoby, były przyjazne dla środowiska, szanowały lokalny krajobraz kulturowy, oferowały potrawy kuchni lokalnej itd.)
Zarządzanie obejmuje różne aspekty organizacji i funkcjonowania ekomuzeum, takie jak: charakter instytucjonalny, proces podejmowania decyzji, zasoby ludzkie, komunikacja, finanse, relacje ze społecznością.
Charakter instytucjonalny zależy od warunków i możliwości. Może nim być:
Warto wspomnieć, że Włochy są jedynym krajem, które wypracowały specjalne prawo, odnoszące się do ekomuzeum.
Proces podejmowania decyzji zależy od przyjętego statusu instytucjonalnego i struktury. Jako że ekomuzeum zajmuje się dziedzictwem, które ma wartość dla społeczności, ważne jest stosowanie zasad demokratycznych i mechanizmów partycypacji publicznej, angażującej w większym stopniu społeczeństwo w ten proces.
Struktura ekomuzeum może obejmować:
Każde ekomuzeum może zaprojektować inne element struktury, tak aby przyczynić się do podniesienia efektywności i sprawności systemu działania i zarządzania.
Komunikacja jest jedną z najważniejszych kwestii w zarządzaniu ekomuzeum. Powinna być dobrze zaplanowana i przez cały czas rozwijana. Obejmuje komunikację wewnętrzną (pomiędzy zespołem ekomuzeum i wszystkimi osobami zaangażowanymi, np. wolontariuszami) i komunikacją zewnętrzną zarówno ze społecznością jak i odbiorcami oferty ekomuzeum.
Materiały drukowane: ulotki, plakaty, mapy, książki, przewodniki |
Oficjalna strona internetowa, mailing, blogi, e-przewodniki |
Newsletter |
Aplikacja mobilna |
Materiały audio i wideo |
Media społecznościowe: Facebook, Twitter, Instagram, Pinterest, WhatsApp |
Współpraca z bloggerami, influencerami, instagramerami |
Spotkania, seminaria, konferencje |
Sieciowanie |
Lista metod, narzędzi I kanałów jest otwarta i ekomuzeum powinno zastosować te najbardziej adekwatne do grupy odbiorców i dostarczanego przekazu.
Do podjęcia kwestii zarządzania kwestiami finansowymi, ekomuzeum powinno najpierw określić, jakie są jego stałe koszty (np. koszty osobowe, koszty stałe) i koszty związane z działalnością (np. organizacja wydarzeń, szkolenia, wydawanie publikacji). Kluczowe jest ustalenie niezbędnych kosztów, żeby zaplanować budżet ekomuzeum.
Możliwości finansowe ekomuzeum zależy od jego statusu i struktury. Ekomuzea różnią się między sobą pod tym względem. Część z nich ma stałe finansowanie i regularny budżet roczny, działanie innych opiera się na projektach i ich budżet zmienia się okresowo w zależności od ich aktywności i efektywności fundraisingowej. Posiadanie budżetu opartego na projektach oznacza wysoki stopień niezależności dla ekomuzeum, ale może być ryzykowne w przypadku niskiej efektywności w pozyskiwaniu środków.
Ogólnie ekomuzea wykorzystują zróżnicowane źródła finansowania:
Źródła zewnętrzne (granty, donacje i subwencje od różnych instytucji, organizacji i firm) |
Środki własne (np. składki członkowskie, przychody z dostarczanych produktów i usług) |
Zasoby społeczności (np. darowizny, praca wolontaryjna) |
Krajowe konkursy dotacyjne (granty) |
Międzynarodowe konkursy dotacyjne (granty) |
Zasoby podlegające ustawom o mecenasie kultury (subwencje) |
Ekomuzeum jest zależne od zewnętrznej instytucji (publicznej lub prywatnej) |
W procesie planowania rozwoju ekomuzeum, istotną kwestią jest budowanie i utrzymywanie relacji ze społecznością. Więcej na temat tego aspektu działania ekomuzeum zaprezentowano w module „Partycypacja, aktywne zaangażowanie obywatelskie. Proces partycypacyjny”.
Ekomuzeum działa na określonym obszarze, co może ograniczać jego wiedzę na temat modeli, rozwiązań, pomysłów, innowacyjnych metod i narzędzi stosowanych przez inne ekomuzea. Ta wiedza i umiejętności mogą być rozwijane i podnoszone dzięki uczestniczeniu w sieciach. Służą one dobrze wymianie doświadczeń i budowaniu wspólnoty ekomuzeów na różnym poziomie (regionalnym, krajowym, międzynarodowym). Na początek, ekomuzeum może zainicjować lub przyłączyć się do lokalnej sieci podmiotów (publicznych, prywatnych, społecznych, aby wzmocnić lokalną współpracę. Następnym krokiem jest rozpoczęcie współpracy z innymi ekomuzeami lub podobnymi inicjatywami w regionie i kraju. Jeśli posiadają wystarczający potencjał, z czasem partnerzy mogą podjąć decyzję o ustanowieniu sieci (rekomendowane jest, żeby jeden z partnerów zgodził się pełnić funkcję lidera/koordynatora sieci). Ale trzeba mieć świadomość, że uczestniczenie w sieciach nie tylko przynosi korzyści, ale wymaga dodatkowej pracy i zaangażowania i ekomuzeum musi dysponować potencjałem, żeby działać w sieci/sieciach.
Sieć lokalnych instytucji / stowarzyszeń |
Sieć ekomuzeów na poziomie regionalnym (np. Sieć Ekomuzeów w Lombardii) |
Sieć ekomuzeów na poziomie krajowym (np. Fédération des Écomusées et des Musées de Société we Francji, Włoska Sieć Ekomuzeów) |
Sieć międzynarodowa (np. międzynarodowe platformy EEON, DROP) |
Dobrym przykładem sieci jest francuska sieć – Fédération des Écomusées et des Musées de Société (https://fems.asso.fr), która zgromadziła 139 członków reprezentujących ekomuzea, muzea społeczne i centra interpretacyjne. Innym przykładem jest Włoska Sieć Ekomuzeów, która opublikowała Staretegiczny Manifest Włoskich Ekomuzeów w roku 2017.
Trzeba też wspomnieć o platformach poświęconych ekomuzeom, których celem jest wsparcie i wzmocnienie ich rozwoju, współpraca i wymiana między nimi:
Podsumowanie
Ważne jest, żeby prowadzić systematyczny i szczegółowy proces planowania w sposób partycypacyjny, ponieważ:
Bryman A., (2015) Social Research Methods. Oxford University Press.
Bryson, J. M., Alston F. K. (2011), Creating Your Strategic Plan: A Workbook for Public and Nonprofit Organizations, Jossey-Bass; Edycja 3.
Goodstein, L., Nolan, T., Pheiffer, J. W. (1993) Applied strategic Planning, McGraw-Hill Company.
Sarantakos, S. (2013) Social Research. Edition Fourth. Red Globe Press. (https://books.google.pl/books?id=PCNHEAAAQBAJ&lpg=PR14&ots=t0w9PHfBM2&dq=social%20research&lr&hl=pl&pg=PR21#v=onepage&q=social%20research&f=false)
Schwenker, B., Wulf, T., Krys, Ch. (2015) Scenario-based Strategic Planning: Developing Strategies in an Uncertain World. Springer Gabler.
Taylor, K., Verdini, G. (2021) Management Planning for Cultural Heritage: Places and Their Significance, Routledge.
Tilden, F. (1957). Interpreting our Heritage. University of North Carolina Press, North Carolina.
Veverka, J.A. (2015).Interpretive Master Planning: Strategies for the New Millennium – Philosophy,Theory and Practice.
Barbara Kazior
Nunzia Borrelli, Barbara Kazior, Marcelo Murta, Óscar Navajas, Nathalia Pamio, Manuel Parodi-Álvarez, Lisa Pigozzi, Julio Seoane
This project has been funded with support from the European Commission. The content of this website reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
O ile nie zaznaczono inaczej, zawartość tej witryny jest objęta licencją Creative Commons Attribution 4.0 International license.